Ubezwłasnowolnieniem można nazwać ograniczenie albo pozbawienie osoby zdolności do czynności prawnych. O ubezwłasnowolnieniu decyzję wydaje sąd. Przyczyn ubezwłasnowolnienie może być kilka. Najczęściej postanowienie o jej wydaniu ma miejsce w momencie, gdy mowa jest o poważnej chorobie psychicznej czy też niedorozwoju umysłowym, ale również wtedy, gdy osoba jest bardzo mocno uzależniona od narkotyków czy alkoholu.
Takie czynniki sprawiają, że chory nie jest w stanie racjonalnie kierować swoim życiem i potrzebuje opiekuna prawnego. Ubezwłasnowolnienie może być częściowe lub całkowite. Ubezwłasnowolnienie dotyczy osób, które ukończyły trzynasty rok życia. Osoba, która znajduje się w stanie częściowego ubezwłasnowolnienie sąd ustala opiekę w postaci tak zwanej kurateli. Sprawy tego rodzaju rozpatrywane są przez Sądy Okręgowe. Wniosek w sprawie ubezwłasnowolnienia może złożyć współmałżonek osoby, krewni w linii prostej czy też przedstawiciel ustawowy.